Fotonik Yapıların Yanardönerlik Özelliği
Renkleri pigmentler yerine fotonik yapılarla oluşan canlılar; ışığın karışık yansıması, kırılarak yayılması ve saçılması sonucu meydana gelen yapısal değişikliklerin sonucunda renklerini yansıtırlar. Normal renklerin aksine, fotonik yapılara sahip olan canlıların renkleri çok daha parlak ve yanardöner özelliklere sahiptir.
Yanardönerlik özelliği, gözlemcinin görme pozisyonunu değiştirmesi veya rengi taşıyan canlının hareket etmesiyle rengin görünümünün değişmesidir. Bu yanardöner renge bir örnek olarak, su yüzeyine yayılan yağ tabakasındaki renklerin, farklı açılardan gözlendiğinde değişmesi verilebilir. En parlak ve en saf pigment renklerle bile elde edilemeyen bu yanardöner renkler oldukça dikkat çekicidir. Işık açısındaki veya gözlemcinin pozisyonundaki ufak bir değişim ile renklerde meydana gelen görkemli değişim, Allah’ın yaratma sanatındaki inceliklerinden bir tanesidir.
Canlılardaki bu muhteşem sistem, 500 milyon yıl önce Kambriyen dönemini başlatan, canlılığın ani ve muazzam çeşitlenmesi olan Kambriyen patlamasından beri bulunmaktadır. Işte Allah’ın "Sanatçı" isminin tecellisi olan kelebek kanatlarındaki, sinek kuşu, papağan ve ördek tüylerindeki, tavus kuşunun kuyruğundaki, herkül böceğindeki, güvelerdeki ve denizyıldızı türleri gibi bazı deniz canlılarındaki muhteşem yanardöner renklerin kaynağı onlarda bulunan fotonik yapılardır. Canlılar fotonik yapıları ilk yaratıldıkları zamandan yani milyonlarca yıl öncesinden beri taşırlar.
Doğadaki Renkler Nasıl Oluşur?
Renkleri görebilmemiz için birinci şart ışıktır. Bir cismin üzerine ışık düştüğünde, bu cisim ancak belirli dalga boyundaki ışığı geri yansıtır. Yansıyan bu ışık da gözümüze gelerek bir dizi kompleks işlem sonucunda elektrik sinyallerine dönüşür ve görme sinirleri yardımıyla beyne iletilir. Bu sinyallerin beyinde algılanması sonucunda da renkleri algılarız.
Renkleri Nasıl Görürüz?
Boya malzemelerinde de kullanılan pigment adı verilen kimyasal maddeler renkleri belirlemektedir. Pigmentler ışığın belirli dalga boylarını emer, bir kısmını da yansıtırlar. O dalga boyuna karşılık gelen ışığı da renk olarak algılarız. Örneğin yeşil bir elma tüm renkleri emerek sadece yeşili yansıtan pigmentler sayesinde yeşil olarak algılanır. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalara göre bazı canlılarda pigmentler olmadan da renklerin meydana gelebildiği gözlemlenmiştir. Pigmentlerin zamanla kaybolması sonucu renklerin solmasına rağmen bu canlıların parlak renklerini asla kaybetmedikleri ortaya çıkmıştır. Peki bu canlılar pigment kullanmadan bu canlı ve kalıcı renkleri nasıl sergileyebilmektedir?
Fotonik Yapıların Keşfi
Fotonik yapılar, ilk Avustralya’da keşfedilmiştir. Bilim adamları, Avustralya Müzesi’nde yer alan bazı kelebeklerin zaman içinde renklerinin solduğunu bazılarınınsa aradan geçen süreye rağmen hala canlı renklerini koruduğunu gözlemlemişlerdir. Bunun üzerine yapılan araştırmalarda ise kelebeklerdeki renklerin kaynağının yalnızca pigment olmadığı “fotonik yapılar” nedeniyle renklerin canlılığını koruduğu tespit edilmiştir. Bu kelebeklerden biri de Morpho rhetenor türü kelebeklerdir. Çok uzak mesafeden dahi seçilebilen göz alıcı mavi renkleri, bilim adamlarını bu canlılar üzerinde incelemeler yapmaya yöneltmiştir.
Bilim adamları bu kelebeği detaylı olarak incelediklerinde bir yaratılış harikası olan mikro kristallerle karşılaşmışlardır. Bu kelebeklerin kanatlarındaki çok katmanlı tabakalar ve boşluklar, çok hassas bir düzenle dizilerek fotonik kristal bir yapı oluşturmuştur. Bu fotonik kristal yapıysa, ışığın diğer bütün dalga boylarını geçirip maviyi yansıtarak kelebeklerin kanatlarının parlak mavi renkte görünmesine neden olmaktadır.
Yaradan, fotonik kristallerle metrenin milyarda biri küçüklüğündeki bir alanda mükemmel bir düzen yaratmıştır. Fotonik yapıları kullanan canlılardaki göz alıcı renk ve desenler, Allah’ın sonsuz ilminin ve sanatının örneklerinden biridir.
“Yerde sizin için üretip-türettiği çeşitli renklerdekileri de (faydanıza verdi). Şüphesiz bunda, öğüt alıp düşünen bir topluluk için ayetler vardır.“ (Nahl Suresi, 13)
